حجت‌الاسلام موسی مزینانیان، روحانی و فعال در حوزه محیط زیست، از سال ۱۳۸۶ وارد حوزه علمیه قم شده و تحصیلات خود را تا درس خارج پیگیری کرده است. او که پیش از طلبگی نیز علاقه‌مند به طبیعت و حیات وحش بود، این علاقه را با عکاسی پرندگان و فعالیت در کمیته ملی ثبت پرندگان ایران ادامه داده است. مزینانیان به واسطه تخصص در فقه محیط زیست و اقتصاد اسلامی، در ستاد محیط زیست حوزه علمیه و هیئت اندیشه‌ورز آن فعالیت می‌کند و دیدگاه‌های انتقادی درباره توسعه پایدار و تبعات آن بر محیط زیست و سبک زندگی اسلامی دارد.
حجت‌الاسلام موسی مزینانیان، فعال در حوزه محیط زیست، در گفت‌وگو با سایت خبری “ما مردم” به تشریح مسیر تحصیلی و پژوهشی خود پرداخت.
وی که از سال ۱۳۸۶ وارد حوزه علمیه قم شده است، پیش از آن دوران نوجوانی و دبیرستان را در مدارس درخشان گذرانده بود. علاقه او به طبیعت و حیات وحش از دوران کودکی و همراهی با پدر در کوه‌نوردی و برنامه‌های طبیعت‌گردی شکل گرفت و پس از ورود به حوزه، این علاقه را در قالب عکاسی و پرنده‌نگری پیگیری کرد.
حجت‌الاسلام مزینانیان با اشاره به پیشینه خانوادگی خود در زمینه طبیعت‌گردی و شکار، اظهار کرد: “پدرم اسلحه سرپایی داشت که آن را تحویل داد و من هم از قبل دوربین عکاسی داشتم و به فیلم‌های حیات وحش و طبیعت علاقه زیادی داشتم. با پدرم به کوه و طبیعت می‌رفتیم و گاهی اوقات برای شکار کبک پروانه می‌گرفتیم.”
وی تصریح کرد که پس از ورود به حوزه علمیه، مسیر زندگی‌اش تغییر کرد و فعالیت‌های مربوط به شکار را کنار گذاشت و بر مباحث فقهی و دینی مرتبط با محیط زیست و حیات وحش متمرکز شد.
او ادامه داد: “پس از ورود به حوزه، بیشتر به دنبال مباحث فقهی و دینی محیط زیست و حیات وحش بودم و همزمان عکاسی را نیز ادامه دادم. به تدریج وارد حوزه پرنده‌نگری شدم و از تعداد زیادی از پرندگان کشور عکس گرفتم و آنها را ثبت کردم.
حجت‌الاسلام مزینانیان به وجود کمیته ملی ثبت پرندگان ایران اشاره کرد که مسئولیت ثبت و شناسایی گونه‌های پرندگان در کشور را بر عهده دارد و خود نیز در این زمینه فعالیت‌های گسترده‌ای داشته است.
وی در خصوص مسیر تحصیلی خود در حوزه علمیه گفت: “پنج سال در حوزه شهید صدوقی به تحصیل مقدمات پرداختم و سپس طی دو سال سطوح عالی را گذراندم. در سال‌های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ نیز وارد درس خارج شدم.” او همچنین به گذراندن دوره‌ای تحت عنوان “تربیت پژوهشگر معارف انقلاب” در مرکز تربیت پژوهشگر معارف انقلاب، وابسته به دفتر رهبری، اشاره کرد. در این دوره، وی با گرایش به آرای سنخی آیت‌الله خامنه‌ای، تحت نظر استاد مقیمی، پژوهش حوزه، به مطالعه کتاب “فقه حکومتی آیت‌الله میرباقری” پرداخت.
حجت‌الاسلام مزینانیان ضمن اشاره به ناتمام ماندن دوره تربیت پژوهشگر به دلیل تغییر مدیریت، از ادامه همکاری‌های تبلیغی خود با مؤسسه خبر داد. وی افزود: “خودمان یک کانون تبلیغی به نام ‘منار’ را ثبت کردیم که در دفتر تبلیغات یا سازمان تبلیغات اسلامی ثبت شده است. این کانون فرهنگی تبلیغی هنوز هم فعال است و ما از طرف دفتر رهبری، سیر مطالعاتی آثار رهبری را در استان‌های مختلف برگزار می‌کنیم و مدارک آن را دفتر آقا صادر می‌کند.”
او در ادامه به علاقه خود به فقه محیط زیست اشاره کرد و گفت: “حدود دو سال در درس خارج فقه آیت‌الله مبلغی که درباره محیط زیست است، شرکت می‌کردم تا با مباحث فقهی محیط زیست آشنا شوم.” وی همچنین از فعالیت‌های خود در حوزه اقتصاد اسلامی سخن گفت و افزود: “یک یا دو سالی است که بحث اقتصاد را در مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه علمیه، زیر نظر استاد یوسفی، پیگیری می‌کنم. گروهی خودجوش متشکل از حدود ۱۰ تا ۱۲ طلبه تشکیل داده‌ایم و به مطالعه اقتصاد اسلامی و نظام اقتصاد اسلامی می‌پردازیم.”
حجت‌الاسلام مزینانیان در خصوص عضویت خود در ستاد محیط زیست حوزه علمیه بیان کرد: “به واسطه چالش‌هایی که با دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی و حاج آقای حجتی داشتم، با این ستاد آشنا شدم. دوستان از من استقبال کردند و افتخار عضویت در این ستاد را پیدا کردم.” وی افزود که در این ستاد، هیئت اندیشه‌ورزی برای راهبری امور تشکیل شده است و او نیز در این هیئت به فعالیت می‌پردازد.
وی در پاسخ به سوالی درباره جزئیات فعالیت‌های خود در حوزه محیط زیست، به گستردگی مباحث اشاره کرد و گفت: “مباحث محیط زیست بسیار گسترده است؛ اقتصاد محیط زیست، الهیات محیط زیست، بحران آب، شکار، تراریخته، پسماندها، آلودگی‌ها، اسراف و توسعه پایدار از جمله این مباحث هستند.” او تأکید کرد که هر یک از این موضوعات نیازمند جلسات مفصل و تخصصی برای بررسی هستند.
حجت‌الاسلام مزینانیان به معضل روز کشور در زمینه محیط زیست اشاره کرد و افزود: “بسیاری از افرادی که می‌خواهند از محیط زیست حمایت کنند، دوباره در دام توسعه پایدار افتاده‌اند. آنها معتقدند که اگر توسعه را پایدار کنیم، به محیط زیست و اجتماع ضربه نمی‌خورد.” وی با این دیدگاه مخالفت کرد و اظهار داشت: “نظر ما این است که کلاً توسعه از مبانی و ریشه و ساختارش با اقتصاد، انسانیت و اسلام در تعارض و منافات دارد و نمی‌توان با یک قید ظاهری مانند پایداری، آن را اصلاح کرد. توسعه مشکل اساسی دارد.”
وی در پایان، به ریشه‌های مشکلات محیط زیستی کنونی اشاره کرد و گفت: “مباحث توسعه از ابتدای انقلاب توسط دولت کارگزاران پیگیری شد و باعث شد اقتصاد ما از اقتصاد اسلامی فاصله بگیرد و به سمت اقتصاد توسعه و سرمایه‌داری برود. این امر تبعات زیادی از جمله آلودگی‌های محیط زیستی، صنعتی شدن افراطی شهرها، آپارتمانی شدن، فاصله گرفتن از کشاورزی سنتی و سبک زندگی اسلامی را به همراه داشت.” او تأکید کرد که این بحث‌ها نیازمند زمان و بررسی عمیق‌تری هستند.
